احرار: شب يلدا فرصت يا بهانهاي براي دورهمي اعضاي خانواده، بستگان و دوستان است، تا در فضاي گرم و صميمي، با هم بودن را جشن بگيرند.
مرتضي شفيعي – شب يلدا، بلندترين شب سال، از ديرباز بهعنوان يکي از باشکوهترين مناسبتهاي فرهنگي و اجتماعي ايرانيان، جلوهاي از همبستگي، محبت و ارادت به خانواده بوده که ريشه در باورها و سنتهاي اصيل ايراني دارد. اين شب که به جشن پيروزي نور بر تاريکي و بازگشت روزها به بلنداي خود معروف است، فرصتي براي کنار هم بودن و وصال دلها به يکديگر است.
مردم سراسر کشور «چيله گئجهسي» يا همان شب يلدا؛ در کنار خانواده و نزديکان خود گردهم مي آيند و با يادآوري خاطرات شيرين گذشته، گويي ارزشها، پيوندهاي عاطفي و اجتماعي را خود را تقويت ميکنند. شايد بتوان «صله ارحام» و «دورهميهاي خانوادگي» را دو عنصر بنيادين در فرهنگ ايراني دانست که نقش برجستهاي در حفظ و گسترش سنتهاي نيکو و پسنديده ايفا ميکنند.
در روزگاران گذشته، شب يلدا فرصت يا بهانهاي براي دورهمي اعضاي خانواده، بستگان و دوستان است، تا در فضاي گرم و صميمي، با هم بودن را جشن بگيرند. اين دورهميها نه تنها موجب پيوند عميق نسلها ميشود، بلکه فرصتي فراهم ميآورد تا فرهنگ و آئينهاي حسنه گذشتگان از يک نسل به نسل ديگر منتقل گردد. در شب يلداي آذربايجانيها که با عنوان «چيله گئجهسي» شناخته ميشود؛ ريشسفيدان با نقل داستانها و حکايات گذشتگان، افسانهها و شعرهاي حکمتآموز، روحيهي عشق به وطن و احترام به سنتهاي فرهنگي را در دل نسلهاي جوان به يادگار ميگذارند.
صله ارحام، که در آموزههاي ديني و فرهنگ ايراني از ديرباز مورد تأکيد بوده است، در اين شب خاص؛ معناي ويژهاي پيدا ميکند. حضور در کنار خانواده، علاوه بر آنکه موجب تقويت پيوندهاي عاطفي ميشود، به افزايش حس مسئوليت اجتماعي و اخلاقي در افراد نيز ميانجامد. در حقيقت، اين آيين زيبا، فرصتي براي بازگشت به ريشهها، تجديد ميثاق با ارزشهايي چون احترام، محبت، عشق، همدلي و وصال دلها است.
در عصر حاضر، که دنياي ديجيتال و مشغلههاي روزمره بهطور فزايندهاي موجب فاصله گرفتن اعضاي خانواده از يکديگر شده است، اهميت «دورهميهاي خانوادگي» در شب يلدا دوچندان ميشود. اين شب، بهويژه در جوامع شهري، بهعنوان فرصتي براي بازگشت به سادهترين و اصيلترين لحظات انساني يعني بودن در کنار يکديگر، بهشمار ميآيد. در اين جمعها، علاوه بر آنکه افراد ميتوانند از لحظات خوشِ کنار هم بودن بهره ببرند، فرصتي براي حفظ سنتهاي باارزشي همچون حافظخواني، نقل قولهاي پدران و مادران، و در نهايت، ساختن خاطراتي ماندگار بهوجود ميآيد که تأثيرات آن در روابط خانوادگي و اجتماعي در ساليان سال محسوس خواهد بود.
شب يلدا نه تنها يک جشن يا يک رويداد تقويمي، بلکه نمادي از بازسازي و تجديد روابط انساني است. در دنياي امروز، که آسيبهاي فردگرايي و روزمرگيهاي زندگي، بسياري از پيوندهاي عاطفي و اجتماعي را تحت تأثير قرار داده است، حفظ سنتهاي حسنه همچون صله ارحام ميتواند بهعنوان عاملي مهم در ايجاد انسجام اجتماعي، همدلي و تعامل مثبت ميان اعضاي جامعه ايفاي نقش کند.
شب يلدا با تمام رمز و رازهاي خود، بهعنوان نمادي از نور و اميد، ميتواند گامي ديگر در مسير احياي پيوندهاي خانوادگي و اجتماعي باشد. سنتهاي کهن، همانطور که همچون چراغي در دل شبهاي تاريک تاريخ درخشيدهاند، در شب چله مجدداً بازآفريني ميشوند. به يقين حفظ و تداوم چنين آداب و رسوم ديرينهاي، در تحکيم باورهاي ديني، عاطفي و فرهنگي بسيار اثرگذار خواهد بود.