تا چشم کار ميکرد ، چوب  بود و ديواري  استوانه اي شکل که موتور سوار ماجرا جو  آن را  را دور  ميزد و صحنه هايي هيجان انگيز پديد مي اورد. موتورسوار گاه دستانش را باز  و رها مي کرد؛  عده اي سوت مي زدند و عده اي  انگشت حيرت در  دهان فرو برده بودند.

بعد چند سال  ديگر خبري از ديوار مرگ نوستالژيک من نبود؛  نه تنها از ديوار مرگ بلکه از  بسياري از وسايل ديگر باغ زيباي باغ گلستان  مانند چرخ و فلک تاب و سرسره و آب نماهاي پر طراوت آن  هم خبري نبود. همزمان با کاهش جاذبه هاي پارک؛ ديگر خانواده ها رغبتي براي آمدن به آن را نداشتند و متاسفانه به مرور زمان  به مکاني براي تجمع اراذل و اوباش تبديل شد؛ حتي  سال گذشته نيز معضل دستفروشان بر ديگر معضلات اين پارک افزود و همان تعداد اندک خانواده اي  که مي آمدند نيز به کل پايشان از اين پارک برچيده شد.

براي اطلاع بيشتر از وضعيت باغ گلستان يا همان پارک فجر تبريز، سراغ مدير فضاي سبز منطقه 8 تبريز رفتيم .

باغ گلستان، جايزه تشويقي در گذشته

مير ابوالفضل حسيني، در خصوص پارک گلستان مي گويد: :باغ گلستان در سال 1308 بر روي گورستان قديمي گجيل ساخته شد که با  قدمتي 90ساله اولين پارک شهري تبريز محسوب مي شود و همراه با پارک شهر تهران اولين پارکهايي هستندکه درايران  احداث شده اند.

اين باغ در واقع  شناسنامه شهرتبريز محسوب مي شود و در گذشته از سطح کيفي بالايي برخوردار بوده است؛ چنانچه  در تاريخ هم ذکر شده ، به يک کنسول امريکايي بليط باغ گلستان را به عنوان تشويقي جايزه داده بودند.

حسيني مي افزايد : تا سال گذشته با معضل دستفروشان مواجه بوديم که خوشبختانه طي هماهنگي هايي که با سد معبر ؛نيروي انتظامي و در سطح بالا با فرمانداري واستانداري انجام شد،  از اواخر فروردين امسال دستفروشان جمع آوري شدند و از وقتي که آنها رفته اند مردم  بتدريج به اين پارک مي آيند و تعدادشان روز بروز بيشتر مي شود. و حتي  تعداد توريست هايي که  ازاين پارک ديدن مي کنند نيز  در حال افزايش است .

وي در خصوص سردر هاي  ورودي و خروجي پارک مي گويد: بهترين حالت اين است که چون  محل پارک گلستان درمرکزي ترين بخش شهر واقع است و  از هرطرف ورود وخروج داريم ،همانند سبک قديم دورپارک حصارکشي شود،  تا علاوه بر کنترل ورود وخروج، زيبايي باغ را نيز تامين کنيم .

همانند سبک قديم  4 ورودي در نظر گرفته ايم، اما فعلا به دليل شرايط اقتصادي قادر به اجراي آن نيستيم. ولي در برنامه داريم که در اينده انجام گيرد. حتي طرح آن نيز اماده است که درقسمتي از باغ  در محل کتابخانه به طول شش متر، محفوظ است و قرار است تا نرده ها برگرداننده شوند.

وسايل بازي موجود  در باغ گلستان جوابگو نيست

او  در خصوص تفريحاتي که براي خانواده ها وکودکان در باغ گلستان يا همان پارک فجر درنظرگرفته شده است، مي گويد: براي کودکان 3ست بازي وبراي شهروندان هم 3ست بازي همگاني وجوددارد که خوشبختانه استفاده مي شود وبسيار هم مورد استقبال قرار گرفته است و صبح ها حدود 100يا 150نفر ورزشکار از اين دستگاه ها استفاده مي کنند،  که جاي بسي خوشحالي است؛ ولي مابازهم به ان قانع نيستيم و در تلاش هستيم تا حمايت بخش خصوصي را نيز جذب کنيم ، چرا که اين وسايل موجود قطعا جوابگوي بافت مرکزي شهر نيست وقطعا با حمايت بخش خصوص خواهيم توانست ازوضعيت موجود يک قدم جلوتر برويم.

چرخ و فلک و ديوار مرگ به باغ گلستان باز مي گردند

مدير فضاي سبز منطقه 8 در درخصوص راه اندازي مجدد چرخ وفلک و ديوارمرگ که بخشي از خاطرات مردم تبريز را تشکيل مي دهد، اظهار مي کند: براي راه اندازي مجدد آنها نياز به حمايت بخش خصوصي داريم وفضاي فيزيکي کافي هم داريم و از بخش خصوصي هم استقبال ميکنيم چندنفررا هم دعوت کرده ايم؛ منتها بخاطر بافت پارک پا پيش نمي گذاشتند؛ ولي قطعا اين کار اتفاق خواهدافتادمتاسفانه مدتي ديد بسيارمنفي نسبت به اين پارک وجودداشت  ولي اکنون ازلحاظ فرهنگي هم کار شده است و اگر مردم بيايند تبديل به يک پارک خانوادگي خواهد شد.

وي به نحوه معرفي باغ گلستان به مسافران و گردشگران اشاره مي کند و ادامه مي دهد :  اکثر توريست هايي که به شهرمان وارد مي شوند، در بطن ورود معمولا به بازار تاريخي تبريز مي روند؛  در  بازار واحدگردشگري وجود  دارد که در آنجا افرادي هستند که به زبان هاي مختلف تسلط  دارند  و  بازار و مناطق ديدني  شهر را معرفي مي کنند که يکي ازآنها هم باغ گلستان است.

 الماني الهام گرفته از  عروج  ملکوتي شمس

همراه با مدير فضاي سبز منطقه 8 ازيادمان شمس تبريزي بازديد مي کنيم  ،حسيني در خصوص اين يادمان مي گويد:  اين المان نمادي از رقص سماع شمس تبريزي است که توسط يکي ازطراحان بزرگ  طراحي شد و به مرحله اجرا درآمد .وتاجايي که قابليت شعرخواني داشت بر روي آن ازاشعارمولوي استفاده شده است (اين  المان  با ارتفاعي حدود 35متر، نمودي از عروج ملکوتي شمس تبريزي  عارف نامي سده هفتم هجري است).

وي  مي افزايد: در دور المان رقص سماي شمس مجسمه هايي از دکترمعين ، زينب پاشا و  پروين اعتصامي نيز بود که به ميدان معلم انتقال داده شد .

اقدامات فرهنگي انجام شده در پارک فجر

وي به اقدامات فرهنگي که در باغ گلستان  در حال انجام است، اشاره مي کند و مي گويد :

ما تنها مسئول فضاي سبز نيستيم  بلکه علاوه بر ان  يک واحد فرهنگي هم داريم که کلاسهايي مخصوص کودکان ناشنوا  ، نابينا و همچنين کلاسهاي فرهنگي برگزار مي کنيم  که صبح و بعد ازظهربرگزارمي شود ، خوشبختانه استقبال ازباغ گلستان روبه رشد است ؛ فضايش بسيار تغييرکرده و نسبت به قبل بهترشده است .

ريشه کني ناهنجاري ها و آسيب هاي اجتماعي با ورود فرهنگ

سري به  فرهنگسراي شمس تبريزي که در انتهاي باغ گلستان قرار داد ،مي زنيم تا در جريان نحوه  فعاليتهاي فرهنگي آن قرار گيريم .

 بر روي ديوارهاي فرهنگسرا عکس هاي قديمي از باغ گلستان ديده مي شود .

مسئول فرهنگسراي شمس تبريزي  در خصوص فعاليت هاي فرهنگي آن مي گويد: ما در اين مکان کلاس هاي فرهنگي وکارگاه هاي اموزشي برگزار مي کنيم و فعاليت هاي فرهنگسرا تنها محدود به افراد منطقه نيست.  اساتيدي که در اينجا مشغول تدريس هستند را  مدرسان و همچنين بازنشستگان  دانشگاهي تشکيل مي دهند که از جمله اين اساتيد مي توان از  آقاي مهرنگ نام برد که در صداوسيما فعاليت دارند و در فرهنگسرا به صورت رايگان به تفسير اشعارمولوي وبوستان سعدي  و.. مي پردازند.

جواد باطنيه  ادامه مي دهد: کلاسهايي نيز درخانه سلامت شهيدعبداللهي واقع در خيابان فلسطين برگزار  مي شود.

کلاس هاي اموزشي خياطي؛ اشپزي ؛زبان انگليسي وکارگاه هاي روانشناسي هم داريم که از مدارس ناحيه هاي  2،3و  5دعوت مي کنيم تا در آن حضور يابند .کلاسي هايي  نيز درخصوص معضلات شبکه هاي اجتماعي و همچنين دوره هايي  نيز براي پيشگيري از ناهنجارهاي اجتماعي و يا مسائل و مشکلاتي که ممکن است درمدارس اتفاق افتد برگزار مي کنيم .

 وي در خصوص نقش فرهنگسرا در ايجاد  فضاي فرهنگي باغ گلستان مي گويد: تاسيس اين فرهنگسرا و خانه هنر در فضاسازي وپاک شدن فضاي باغ نقش اساسي دارند؛  قبلا رغبتي براي حضور درفرهنگسرا  نبود ولي اکنون خانواده ها هم مي ايند واطمينان دارند که اين محل تبديل به مکاني امن شده است.

وي مي افزايد  : دستفروشان ناباب  و مسايل ناهنجاري که قبلا رخ مي داد  تا حدودي ريشه کن شده اند وخانواده ها براي دوچرخه سواري اسکيت و ورزش ونشستن به اينجا مي آيند و بازنشستگان نيز به راحتي ازاين محيط استفاده مي کنند.

باطنيه ادامه مي دهد: باافزايش فعاليت فرهنگي و با ورود فرهنگ دريک محيط ناخوداگاه ناهنجاري ها هم ازبين مي روند، هرچقدر با برخوردهاي وابزارهاي  فيزيکي ونيروي انتظامي بخواهيم جلوي افراد ناهنجار را بگيريم نخواهدشد؛ امنيت بافرهنگ به وجود مي آيد.

باغ گلستان؛  خانه بازنشستگان

سري به يکي از آلاچيق هاي پارک مي زنيم که در آن باز نشستگان دور هم جمع شده اند .  از آنها در خصوص وضعيت پارک بخصوص در چند ماه اخير مي پرسيم .. يکي از مو سپيدان جمع در پاسخ مي گويد:

فضايش خيلي خوب است وما تا ساعت 11اينجا  هستيم،  باغ گلستان خانه بازنشستگان است و ما از مدت ها قبل به اينجا مي آئيم.

يکي ديگر از بازنشستگان نيز  مي گويد :قبلا فضايش اينگونه نبود وجديدا بهترشده وپاک شده است وقبلا خانواده ها اينجا نمي امدند ؛ولي الان که فضا بهترشده مي ايند و حتي زماني که  با آنها کفتگو مي کنيم مي گويند  که اکنون باخيال راحت مي توانند خانواده خودرا به اينجا بياورند.

او  به امکانات پارک  اشاره مي کند و مي گويد: وضعيت سرويس هاي بهداشتي و ابخوري ها خوب است.

 از نبود بوفه در پارک گلايه مي کند و همچنين بسته بودن وسايل بازي( که  اکنون در حال ايمن  سازي سازي است ) را نيز از ديگر مشکلاتي که پارک دارد مي شمارد.

باغ گلستان چشم  انتظار حضور خانواده ها

با وجود تلاش هايي که براي احياي دوباره باغ گلستان صورت گرفته است؛  همچنان  اين پارک از  مسائل مختلف رنج مي برد :  نبود سردرهاي  وردي و خروجي که عملا کنترل ورود و خروج افراد را   غير ممکن مي کند،  بنرهايي درسطح شهر براي معرفي اين باغ نيست،  يا اقداماتي براي آگاه سازي خانواده ها از وضعيت جديد پارک صورت نگرفته است و همچنان همان ديد منفي در بسياري از خانواده ها نسبت به آن وجود دارد حتي عده اي مسير خود را بگونه اي انتخاب مي کنند تا حتي از مقابل پارک نيز نگذرند چه برسد به اينکه بخواهند از اين پارک استفاده کنند . نبود بوفه و همچنين  بسته بودن وسايل بازي استاندارد( که اکنون در دست ايمن سازي است )  را در حال حاضر از ديگر مشکلات آن به شمار مي رود .

در هر حال بايد زمينه ورود خانوادها به اين پارک فراهم شود و اگر مردم حضور يابند  باغ گلستان مانند زمان هاي گذشته تبديل به يک پارک خانوادگي خواهد شد و قطعا بسياري ازناهنجارها نيز که اکنون تا حدودي  کم شده اند؛ ريشه کن خواهد شد.

گزارش از : سهيلا عباسپور  شاهمرسي و نگار محمدي رئوف