، تنوع محصولات و تنقلات مختلف در فروشگاه‌هاي مواد غذايي و سوپرمارکت‌ها و تبليغات رنگارنگ و مداوم آنها به اشکال مختلف، باعث تحريک افراد به ويژه کودکان و نوجوانان براي خريد و مصرف آنها شده است.

پاستيل‌ها يکي از اين تنقلات است که مورد توجه بسياري از افراد به ويژه کودکان و نوجوانان قرار گرفته است و در قالب طعم دهنده‌هاي مختلف ميوه‌اي و... عرضه مي‌شود.

اين ماده به ظاهر سهل الهضم و مقوي، مضرات و آسيب‌هاي بسياري را به بدن وارد کند و از نظر علم تغذيه هيچ خاصيت غذايي به همراه ندارد.

سيد مرتضي صفوي ، متخصص تغذيه  درباره «مصرف پاستيل توسط افراد مختلف»، اظهار داشت: پاستيل اسنکي است که به عنوان ميان‌وعده‌اي بدون چربي، بدون مواد نگهدارنده و محتوي 100 درصد ويتامين C با ميوه‌هاي طبيعي برچسب مي‌خورد و کاملاً سالم به نظر مي‌رسد، اما در واقع اينگونه نيست.

وي ادامه داد: براساس يک مطالعه جديد، هشتاد و پنج درصد از اسنک‌هاي ميوه‌اي که به فروش مي‌رسند، مقدار شکر بيشتري از صمغ ميوه دارند؛ بعضي 14.6 گرم شکر در فقط يک سهم در مقايسه با تنها 7 گرم در يک سهم توت‌فرنگي دارند.

طعم‌هاي ميوه‌اي و نوشابه‌اي پاستيل‌ها فقط به دليل اسانس و طعم‌دهنده‌هاي مصنوعي است و هيچ فرقي بين پاستيل نوشابه‌اي و ميوه‌اي وجود ندارد

اين متخصص تغذيه افزود: پاستيل‌ها به دليل طرح و اندازه‌هاي کوچک‌شان به نظر کم‌کالري و بي‌ضرر مي‌آيند و حتي شايد خيلي‌ها فکر کنند که آنها سالم‌تر از چيپس و پفک هستند، اما واقعيت اين است که با وجود اندازه کوچک هر پاستيل، کالري هر 100 گرم آن تقريباً با کالري 100 گرم چيپس يکي است.

صفوي يادآور شد: البته کالري انواع پاستيل‌ها با توجه به اندازه و طرز تهيه متفاوت آن در کارخانه‌هاي مختلف متفاوت است و معمولاً کالري آن براساس وزن و ترکيباتي مثل شکر و روغني که در آن وجود دارد، محاسبه مي‌شود، اما مي‌توان گفت در هر 100 گرم آن بين 300 تا 500 کيلو کالري انرژي وجود دارد که با ميزان کالري موجود در يک وعده غذايي برابري مي‌کند.

وي تصريح کرد: به نظر مي‌رسد پاستيل به دليل بدون چربي بودن و احتمالاً کالري کمتر آن از ساير انواع شکلات‌ها از جمله شکلات‌هاي شيري بهتر باشد. همچنين با وجود اينکه گهگاه يک يا دو پاستيل بخوريم هيچ مشکلي براي سلامتي‌مان ندارد، اما خوردن زياد پاستيل موجب دريافت مقادير بسيار زياد انرژي و عمدتاً به صورت شکر مي‌شود.

اين متخصص تغذيه خاطر نشان کرد: پاستيل‌ها با اينکه طعم‌هاي ميوه‌اي دارند، اما در حقيقت بدون ويتامين و مواد معدني هستند؛ يعني به عبارت ديگر ارزش تغذيه‌اي بسيار ناچيزي دارند.

صفوي متذکر شد: پاستيل در واقع تماماً شکر است؛ هر يک مشت پاستيل (17، 18 عدد) حاوي 21-22 گرم شکر بوده که معادل حدود 5.5 قاشق مرباخوري شکر است. انجمن قلب آمريکا توصيه مي‌کند زنان و مردان به ترتيب روزانه بيش از 6 و 9 قاشق مرباخوري شکر مصرف نکنند؛ بنابراين مقدار شکر پاستيل در مقايسه با اين توصيه بسيار قابل توجه به نظر مي‌رسد؛ چرا که مصرف شکر بيش از مقدار توصيه شده، خطر ابتلا به بيماري‌هاي قلبي و چاقي را به طور محسوسي افزايش مي‌دهد.

وي بيان داشت: اگر 18-17 عدد پاستيل بخوريم در حدود 2 تا 3 گرم پروتئين به بدن‌مان مي‌رسد که تقريباً يعني 4-6 درصد از پروتئين مورد نياز روزانه يک خانم يا آقاي بالغ را تأمين مي‌کند؛ ژلاتين موجود در پاستيل از نوع ژلاتين حيواني است و ژلاتين در واقع نوعي پروتئين بي‌کيفيت است و ميزان پروتئين موجود در پاستيل بسيار کمتر از پروتئين گوشت، شير و تخم‌مرغ و... است و بسياري از اسيدهاي آمينه ضروري را ندارد.

اين متخصص علوم تغذيه ابراز داشت: بنابراين پروتئيني نامرغوب است که نسبت به ساير پروتئين‌ها ارزش غذايي بسيار پاييني دارد و منبع خوبي براي تأمين کلسيم و ساير ريزمغذي‌هاي مورد نياز بدن نيست. طعم‌هاي ميوه‌اي و نوشابه‌اي و... پاستيل‌ها هم فقط و فقط به دليل اسانس و طعم‌دهنده‌هاي مصنوعي است و هيچ فرقي بين پاستيل نوشابه‌اي و ميوه‌اي وجود ندارد.

صفوي يادآور شد: هريک مشت پاستيل تقريباً هيچ ويتامين و ماده معدني مهمي براي بدنتان تأمين مي‌کند؛ مثل آهن، کلسيم و ويتامين C؛ در نتيجه وقتي حدود يک مشت پاستيل مي‌خوريم با اينکه حدود 110 تا 140 کالري انرژي دريافت مي‌کنيم، اما اصلاً ويتامين و مواد مغذي ديگري همراه آن به بدن خود نمي‌رسانيم.

وي اضافه کرد: علاوه بر آن با مصرف اين ميزان کالري، در واقع جا را براي مصرف ساير غذاهاي مقوي تنگ کرده و اينها را جايگزين آن مواد مغذي مفيد مي‌کنيم؛ مثلاً اگر به جاي نوش جان کردن يک عدد سيب، يک مشت پاستيل بخوريم به مقدار زيادي پتاسيم، ويتامين ث و فيبر را که قرار بود با خوردن آن سيب به بدن ما برسد را از دست خواهيم داد.

اين متخصص تغذيه افزود: بايد اضافه کنيم که خوردن گهگاه پاستيل آسيب چنداني به سلامتي و رژيم غذايي شما وارد نمي‌کند و بهتر است آنها را در همان حد «سالي يا ماهي يک‌بار» مصرف کنيم تا اينکه به عنوان جزئي از اجزاي دائمي رژيم غذايي ما باشند؛ ضمناً اگر خواستيد روزي پاستيل بخوريد، بهتر است مقدار کالري دريافتي از آن را هم در رژيم غذايي خود محاسبه کنيد تا آن روز بيشتر از مقدار معمول انرژي دريافت نکنيد.

وي خاطر نشان کرد: در کل، بهتر است جايگزين سالم‌تري همچون ميوه‌هاي تازه يا ماست ميوه‌ها را جايگزين پاستيل کنيد؛ چراکه از طرفي همان مقدار شکر و طعم شيرين را دريافت خواهيد کرد که دوست داشته ايد ماده غذايي شيرين مصرف کنيد و از طرف ديگر هم مقدار قابل توجهي ويتامين و مينرال را به بدن خود مي‌رسانيد.

صفوي ادامه داد: رژيم‌شناسان تغذيه پيشنهاد مي‌کنند کودکان به جاي مصرف اين اسنک‌ها، ميوه تازه و سبزيجات مثل هويج، کره بادام زميني روي سيب و ماست کم‌چرب مصرف کنند. خواندن ليست محتويات روي بسته‌هاي مواد غذايي راهي براي فهميدن سلامت اسنک‌هاي ميوه‌اي و ساير غذاهاست.

اين متخصص تغذيه اضافه کرد: افراد به دنبال محصولاتي باشند که يا هيچ رنگ و طعم‌دهنده مصنوعي ندارند يا محتويات آن به ميزان حداقل است و از ميوه‌هاي طبيعي که معمولاً برندهاي ارگانيک هستند درست شده باشند. بسته‌بندي اسنک ميوه‌اي معمولاً وجود يک سهم ميوه را در داخل آن پيشنهاد مي‌دهد، اما محققان اين را نوعي بسته‌بندي را گمراه‌کننده مي‌دانند.

وي افزود: والدين معتقدند که انتخاب غذاي سالم و بدون مواد گيج‌کننده‌ افزوده شده با توجه به ادعاهاي گمراه‌کننده توليد کنندگان غذا سخت است؛ اما به طور کلي، ميوه‌هاي فرآوري نشده سالم‌تر از اسنک‌هاي ميوه‌اي فرآوري شده و نوشيدني‌هاي ميوه‌اي هستند؛ چرا که شامل ويتامين‌ها، مواد معدني، آب و فيبر بوده و باعث پوسيدگي مخرب دندان که امروزه در کودکان مي‌بينيم، نمي‌شوند.

صفوي بيان داشت: والدين بايد تا حد امکان فرزندان خود را تشويق به خوردن ميوه تازه به جاي مصرف پاستيل و يا نوشيدن آبميوه کنند. مواد معدني فيبر زيادي در پوست ميوه‌ها وجود دارد و احساس سيري بيشتري از خوردن و جويدن تا نوشيدن و قورت دادن ايجاد مي‌شود؛کما اينکه فقط به دليل آنکه يک اسنک، ارگانيک است، نمي‌توان گفت سالم است.

عليرضا يارقلي، متخصص طب سنتي در گفت‌وگو با فارس درباره مصرف پاستيل،گفت: در خصوص مصرف پاستيل چند موضوع مطرح شده است.

وي ادامه داد: ابتدا نوع هضم اين ماده است؛ دوم اينکه نمي‌دانيم ماده اوليه آن چيست؛ يعني نوع ژلاتين موجود در آن و سومين موضوع اينکه گفته مي‌شود در اين ماده غذايي ويتامين c وجود دارد، اما اين موضوع نيز موثق نيست.

وي با اشاره به فرآينده تهيه و ساخت پاستيل، بيان داشت: توصيه‌اي درباره مصرف پاستيل نمي‌کنم.

مردم و به ويژه والدين بايد به اين نکته مهم توجه کنند که بسته بندي تنقلات مختلف مانند پاستيل‌ها و رنگ‌هاي فريبنده آن باعث تحريک فرزندان نسبت به مصرف آن شده؛ در حالي که فاقد ارزش غذايي است و نبايدفريب تبليغات غيرواقعي اين مواد قرار گيرند و با آگاه ساختن فرزندان خود نسبت مضرات اين مواد و جايگزين کردن آنها با ميوه‌هاي مختلف به سلامت فرزندان خود توجه جدي داشته باشند.

فارس